Laatste nieuws

TRZ onderzoekt bevindingen van Nieuwsuur en komt met verbeterplan

20-09-2022

Het Transparantieregister Zorg (TRZ) komt naar aanleiding van de berichtgeving van Nieuwsuur met een plan om het register te verbeteren. In het register vermelden medische bedrijven hun financiële relaties met zorgprofessionals en zorginstellingen. Het doel van het TRZ is het publiek de mogelijkheid te geven op te zoeken welke samenwerkingen zijn zorgprofessional of zorginstelling hebben met medische bedrijven.

Het TRZ is in 2012 gebouwd. Sinds 2019 wordt het functioneren van het register jaarlijks in opdracht van het Ministerie van VWS door een onafhankelijk bureau geëvalueerd. De evaluatierapporten concluderen dat het register doeltreffend functioneert, maar ook verbeterpunten kent. TRZ volgt de aanbevelingen steeds op. Zo werkt het TRZ de afgelopen maanden aan een oplossing voor een hardnekkige technische storing die Nieuwsuur ook meldt.

De bevindingen van Nieuwsuur duiden erop dat de toegankelijkheid van het register en de vindbaarheid van de financiële relaties van zorgprofessionals met medische bedrijven nog verder kunnen worden verbeterd. Daar gaat het TRZ onderzoek naar doen en aan werken.

In onderstaande vragen en antwoorden geven wij nadere uitleg over het TRZ en de bevindingen van Nieuwsuur.

Wie is verantwoordelijk?
Medische bedrijven en zorgaanbieders zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de openbaarmaking van hun financiële relaties in het TRZ. Daarbij melden de medische bedrijven jaarlijks hun financiële relaties aan het TRZ van het afgelopen jaar en controleren artsen en zorginstellingen of deze meldingen juist zijn.

De Stichting Transparantieregister Zorg die het TRZ beheert, is zelf niet verantwoordelijk voor de aanwezige (of ontbrekende) meldingen in het register of de financiële stromen die daarmee gepaard gaan, maar wel voor een goed functionerend register. De stichting vindt het belangrijk dat de transparantiedoelstellingen worden behaald. In het bestuur en de Raad van Toezicht van de stichting zitten geen direct betrokkenen, zoals artsen en bedrijven, maar koepelorganisaties die vanuit integriteitsbelangen zitting nemen in deze stichting en gedragscodes voorschrijven aan artsen en medische bedrijven.

Wie melden er in het register?
Medische bedrijven melden jaarlijks aan het TRZ hun financiële relaties met artsen en zorginstellingen van het afgelopen jaar. Artsen en zorginstellingen die voorkomen in het TRZ, worden jaarlijks gevraagd deze meldingen te controleren.

Hoe kan het dat er meldingen ontbreken?
Als financiële relaties van artsen onvindbaar zijn, kan het zijn dat er niet gemeld is door een medisch bedrijf. Ook kan de arts vanuit een BV of stichting hebben samengewerkt met een medisch bedrijf. De gedragscodes schrijven voor dat de BIG-nummers van de artsen altijd worden gemeld als zij de tegenprestatie leveren en niet (alleen) de BV waarmee het contract is afgesloten en waaraan de betaling heeft plaatsgevonden. Het TRZ gaat onderzoeken hoe meldingen op naam van de zorgprofessional (BIG-nummer) kan worden verbeterd. Het doel van het TRZ is immers om inzicht te geven welke prestaties zorgprofessionals hebben verricht voor medische bedrijven en niet wie de begunstigde is van de betalingen.

Waarom kan het TRZ geen complete dataset aanleveren aan Nieuwsuur?
De AVG, oftewel de Algemene Verordening Gegevensbescherming, stelt voorwaarden aan het gebruik van de persoonsgegevens die in het TRZ zijn opgenomen. Artsen kunnen openbaarmaking van hun gegevens namelijk niet weigeren. Voorwaarde is hierbij wel dat hun gegevens alleen met een gerichte zoekopdracht op basis van het BIG-nummer, kunnen worden doorzocht.

Waarom waren de cijfers van 2018 opeens verdwenen?
De AVG schrijft voor dat gegevens na drie jaar van de website van het TRZ moeten worden verwijderd. Dit gebeurt automatisch. Zodoende zijn de gegevens van 2018 op 1 juni 2022 verwijderd, toen de cijfers over 2021 van de medische bedrijven werden ontvangen. De jaarlijkse publicatie van de relaties en betalingen van het voorgaande jaar, vindt plaats in juli. Dit jaar vond publicatie van de gegevens 2021 plaats op 15 juli. Dat betekent dat in de periode 1 juni tot 15 juli, alleen de financiële gegevens over 2019 en 2020 openbaar waren. De automatische verwijdering van gegevens is nu aangepast naar medio juli. Bij de openbaarmaking van de gegevens over 2022, medio juli 2023, verdwijnen zodoende de gegevens van 2019 en zijn de gegevens over 2020, 2021 en 2022 openbaar.

Waarom is het doorzoeken van het register voor journalisten zo lastig?
Het TRZ is opgericht voor patiënten die willen weten of hun arts banden heeft met medische bedrijven en zo ja met welke bedrijven. Aan de hand hiervan kunnen patiënten controleren of ze geen middelen krijgen voorgeschreven die het gevolg zijn van ongewenste beïnvloeding. Journalisten willen hetzelfde zoeksysteem gebruiken om grote sets data te analyseren. Het register is hier niet op gebouwd. Daarbij moet het register voldoen aan de AVG, die voorschrijft dat er alleen gericht mag worden gezocht met gebruikmaking van een uniek nummer. Dit belemmert het doorzoeken van grote sets data. Het TRZ heeft checklijsten met alle BIG- en KvK-nummers gepubliceerd om de wetenschapsjournalistiek beter van dienst kunnen zijn.

Waarom is onderzoek doen in Engeland veel makkelijker?
In Engeland is de openbaarmaking van financiële relaties gebaseerd op zelfregulering van de medische industrie. Medische bedrijven publiceren hun relaties met artsen als deze daar (op basis van de AVG) toestemming voor geven. Deze toestemming houdt in dat de relaties per categorie openbaar worden gemaakt in volledige datasets. Als de arts geen toestemming geeft, dan kan het medische bedrijf de relatie niet op naam van de arts openbaar maken. De relatie zal dan geaggregeerd en gecategoriseerd met andere financiële relaties openbaar worden gemaakt. De gegevens in Engeland zijn dus makkelijker te doorzoeken, maar minder volledig in detail beschikbaar.

Het doel van het Nederlandse Transparantieregister Zorg is juist dat een patiënt zijn of haar individuele arts kan opzoeken in het register. De arts wordt geen toestemming gevraagd voor openbaarmaking van zijn gegevens. Hij kan de openbaarmaking ook niet weigeren. Vervolgens zijn de voorwaarden van de AVG voor openbaarmaking wel strikter. De persoonsgegevens kunnen alleen worden geraadpleegd met een gerichte zoekopdracht, met gebruik van het BIG-nummer.

Waarom vermeldt het Transparantieregister geen details over de reden van betaling?
Het TRZ vermeldt de aard van de financiële relatie op basis van een aantal vastgestelde kenmerken. De informatie is bedoeld als basis voor het gesprek met de betrokken arts, als de patiënt meer wil weten van de achtergronden.

Waarom hoeven betalingen in het kader van mensgebondenonderzoek niet aangemeld te worden bij het Transparantieregister?
Deze onderzoeken vallen onder de Wet Medisch wetenschappelijk Onderzoek met mensen (WMO) en worden gecontroleerd door een daaraan verbonden medisch-ethische commissie. Dit soort onderzoeken zijn opgenomen in openbare registers.